Η τραγική κατάληξη του φονικού σεισμού της Ιαπωνίας με την πυρηνική καταστροφή και την πλημμελή διαχείριση της κρίσης από την ιαπωνική Κυβέρνηση προβάλλει το αίτημα για παύση της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας και μελλοντικό αποκλεισμό της από το ενεργειακό μίγμα ηλεκτροπαραγωγής.

Γιατί όμως μια κοινωνία, όπως η ιαπωνική, που επλήγη βάναυσα από την πυρηνική ενέργεια, αποφάσισε να καλύπτει τις ηλεκτροπαραγωγικές της ανάγκες σε μεγάλο βαθμό από πυρηνικούς αντιδραστήρες;

Η απάντηση δεν είναι απλή. Ο σημερινός τεχνο-οικονομικός πολιτισμός βασίζεται στην ηλεκτρική ενέργεια. Αυτή στηρίζει τη βιομηχανική ανάπτυξη και την ευημερία της κοινωνίας. Γίνεται σαφής η σημασία εξασφάλισης άφθονης και φθηνής ενέργειας. Για να δοθεί λογική και τεκμηριωμένη εξήγηση στο παραπάνω ερώτημα, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τα ακόλουθα:

1. Ηλεκτρική ενέργεια παράγεται με καύση στερεών ορυκτών καυσίμων (λιγνίτης, λιθάνθρακας, φυσικό αέριο-φ.α.- και πετρέλαιο), με πυρηνική σχάση ή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας-ΑΠΕ- (ηλιακή, αιολική, υδροδυναμική, γεωθερμική)

2. Ο βαθμός απόδοσης κάθε ΘΗΣ (Θερμοηλεκτρικός Σταθμός) ηλεκτροπαραγωγής είναι καθοριστικής σημασίας (η πυρηνική ενέργεια εξασφαλίζει τον μεγαλύτερο βαθμό απόδοσης, άρα και τη φθηνότερη ενέργεια)

3. Οι μονάδες στερεών καυσίμων επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα με εκπομπές CO2, που επιβαρύνονται οικονομικά

4. Ενεργειακή ασφάλεια, επάρκεια και ανεξαρτησία είναι τα ζητούμενα (η εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα έχει εμφανείς αρνητικές συνέπειες)

5. Οι ΑΠΕ φαντάζουν προσιτές όχι μόνο περιβαλλοντικά, αλλά και λόγω ενεργειακής ασφάλειας, αφού αξιοποιούν ανεξάντλητες πηγές ενέργειας (ήλιος-άνεμος). Έχουν όμως χαμηλή απόδοση και υψηλό κόστος επένδυσης, που θα επιβαρυνθεί περισσότερο με την παύση επιδότησης της παραγόμενης κιλοβατώρας

Η Ιαπωνία δεν διαθέτει πλέον στερεά ορυκτά καύσιμα (αποθέματα λιγνίτη τελείωσαν/2002). Στο ενεργειακό μίγμα έχει στερεά καύσιμα (10%-πετρέλαιο, 25%-λιθάνθρακα, 30%-φ.α.) και πυρηνικά-25% (σήμερα 3η μεγαλύτερη πυρηνική-δύναμη μετά τη Γαλλία&ΗΠΑ). Στόχος της Ιαπωνίας ήταν το ποσοστό των πυρηνικών το 2017 να ανέλθει σε 40% (50% το 2030), ώστε να απεξαρτηθεί, όσο γίνεται, από εισαγόμενα καύσιμα και να μειωθούν κατά 14% οι εκπομπές CO2. Οι Ιάπωνες ανέδειξαν τη χώρα τους σε οικονομική υπερδύναμη βασιζόμενοι στην πειθαρχημένη, αποτελεσματική και δυναμική ανάπτυξη της τεχνολογίας και της βιομηχανίας. Η πυρηνική ενέργεια εξασφάλισε απλόχερα διαθέσιμη ενέργεια σε χαμηλό κόστος και χωρίς εξαρτήσεις.

Η διαρκής απειλή όμως των πυρηνικών σταθμών και των αποβλήτων, καθώς και οι συνέπειες από ένα ανεξέλεγκτο ατύχημα, ξεπερνούν τα σύνορα μιας χώρας. Το ατύχημα στη Φουκοσιμα επαναπροσδιορίζει την παγκόσμια ενεργειακή πολιτική. Η ανθρωπότητα καλείται ξανά να απαντήσει σε δύσκολα ερωτήματα, όπως:

1. Πώς θα καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες μεσο- μακροπρόθεσμα;

2. Θα βασιστούμε σε ανθρακικούς ή σταθμούς-φ.α.;

3. Μπορούν οι ΑΠΕ να αποτελέσουν βάση της ηλεκτροπαραγωγής;

Η επάρκεια λιθάνθρακα-λιγνίτη στη φύση είναι ικανοποιητική. Άρα, αποτελεί και σημαντική μελλοντική επιλογή. Για να αποσοβηθεί η μακροχρόνια αρνητική επίδραση στο περιβάλλον από τις εκπομπές-CO2 μπορούμε να επενδύσουμε σε νέες τεχνολογίες αποθήκευσής του («Carbon Capture and Storage»-CCS).

Το φ.α., επίσης ικανοποιητικά επαρκές, φαντάζει καλή επιλογή λόγω μικρότερων περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Ωστόσο, η διάθεσή του στην Ευρώπη από ασταθείς περιοχές, πχ. Αζερμπαϊτζάν, μέσω αγωγών («Nabucco»-ημιτελής) παραμένει επισφαλής. Υφίσταται εξάρτηση από τη Ρωσία.

Η λύση των ΑΠΕ μοιάζει μακροπρόθεσμα βιώσιμη υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις (υπόψη μεγάλο κόστος, μικρή απόδοση φ.β., εξάρτηση αιολικών από ένταση ανέμου). Επιπλέον, ουσιαστικό πρόβλημα αποτελεί η ανάγκη επέκτασης του δικτύου ηλεκτροδότησης με τεράστιο κόστος, που αδυνατούν να καλύψουν ιδιώτες μεμονωμένα.

Για την Ελλάδα, η οικονομική κρίση και η αμφισβήτηση του οικονομικού προτύπου της τελευταίας 30ετίας προβάλλουν αδήριτη την ανάγκη επαναπροσδιορισμού του παραγωγικού-αναπτυξιακού μοντέλου. Έτσι, εύλογα εγείρεται το αίτημα για βιώσιμη ανάπτυξη, περιβαλλοντικά φιλική. Όμως, το ζητούμενο είναι πώς επιτυγχάνεται αυτό και με ποιο κόστος.

Ο καθορισμός του ενεργειακού μίγματος αποτελεί στρατηγικής–εθνικής σημασίας ζήτημα. Πρέπει να αντιμετωπίζεται σοβαρά, χωρίς μικρο-κομματική εκμετάλλευση.

Το ελληνικό ηλεκτροπαραγωγικό μίγμα στηρίζεται κυρίως στα στερεά καύσιμα (60%-λιγνίτης, 24%-φ.α., 7%-πετρέλαιο) και λιγότερο σε υδροηλεκτρικά-7% και ΑΠΕ-2%. Η ηλεκτροπαραγωγή βάσει εγχώριου λιγνίτη διασφαλίζει επί δεκαετίες φθηνή ηλεκτροπαραγωγή, ενεργειακή σταθερότητα και ασφάλεια. Επιφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη στην Εθνική Οικονομία.

Σήμερα πολλοί επιμένουν στην αντικατάσταση του λιγνίτη από φ.α.. Αν αυτό συμβεί, το κόστος ηλεκτροπαραγωγής θα αυξηθεί δραστικά και με σημαντικές παρενέργειες σε βιομηχανία-μεταποίηση και νοικοκυριά. Επιπλέον, θα υπάρξει μείωση της ενεργειακής ασφάλειας.

Ηλεκτροπαραγωγή με ΑΠΕ ως βάση είναι ανέφικτη. Ειδικοί προειδοποιούν ότι διείσδυσή τους σε ποσοστό >15% θα προκαλέσει αστάθεια στο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής. Μπορεί η χώρα να βασιστεί σε πηγές μη διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή (κίνδυνος «black out» ή καλύτερα «green out», όταν δεν φυσάει); Εξάλλου, η χώρα σήμερα δεν αντέχει κόστος επένδυσης 3-4 φορές υψηλότερο.

Συμπεριλαμβανομένων ΥΗΣ (Υδρο-Ηλεκτρικούς Σταθμούς) στις ΑΠΕ, αυξάνεται η διαθεσιμότητα, ιδιαίτερα για κάλυψη ζήτησης περιόδων αιχμής (λειτουργία πλήρους φορτίου εντός 5’). ΥΗΣ κατασκευάζονται 100% από ελληνικές τεχνικές εταιρείες βάσει ελληνικής τεχνογνωσίας, πράγμα που αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι φ.β.-ανεμογεννητριών. Η Ελλάδα δεν έχει κανένα περιθώριο να γίνει «οικονομικός αιμοδότης» χωρών, που κατασκευάζουν συστήματα ΑΠΕ.

Στις ΑΠΕ συγκαταλέγονται και μονάδες καύσης ΑΣΑ (Αστικά Στερεά Απορρίμματα). Η ελληνική κοινωνία πρέπει τάχιστα να αντιμετωπίσει θετικά το ζήτημα αυτό, ώστε να απαλλαγεί από ΧΑΔΑ-ΧΥΤΑ, που προσβάλλουν τον πολιτισμό μας και υπονομεύουν την ανάπτυξη.

Το στοίχημα της «πράσινης ανάπτυξης» είναι επίκαιρο, όμως λόγω οικονομικών συγκυριών ας μετατεθεί στο μέλλον ή ας επαναπροσδιοριστεί. Η λύση μικρών και μεγάλων ΥΗΣ αποτελεί διέξοδο για άμεση περιβαλλοντικά-φιλική-ηλεκτροπαραγωγή. Συγκεκριμένα, ο συνδυασμός ΥΗΣ-συστημάτων-ΑΠΕ αποτελεί καλύτερη λύση προς την κατεύθυνση αυτή.

Η Ελλάδα, για να ορθοποδήσει, χρειάζεται ανάπτυξη με διεύρυνση της παραγωγικής της βάσης. Αυτό όμως δεν θα είναι εφικτό, αν η τιμή της κιλοβατώρας ανεβαίνει συνεχώς. Εδώ, είναι αξιοσημείωτο να υπογραμμιστεί η ανάγκη εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας (δραστική μείωση κατανάλωσης για θέρμανση-οικιακές συσκευές, βιομηχανία) με στόχο άμεσο οικονομικό όφελος για τη χώρα από τη μείωση εισαγωγής ηλεκτρισμού.

Τα αποθέματα του εγχώριου λιγνίτη περιορίζονται. Η απόφαση αποκλεισμού της πυρηνικής ενέργειας σοφή. Οι ΑΠΕ δύσκολο στοίχημα. Δεδομένων των συνθηκών είναι ορθολογικό μέχρι το 2030 να συνεχίσουμε να στηριζόμαστε στους ανθρακικούς-ΘΗΣ, παρά όσα ευαγγελίζονται «επαγγελματίες οικολόγοι». Οι λιθανθρακικές-λιγνιτικές μονάδες εξασφαλίζουν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας κατά την ανέγερση (42-48 μήνες) και εκατοντάδες κατά τη λειτουργία.

Επομένως, η λύση του λιθάνθρακα αποτελεί σχεδόν μονόδρομο. Σε μια τόσο δύσκολη οικονομική συγκυρία για τη χώρα εξασφαλίζεται προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό για σύγχρονες λιθανθρακικές μονάδες «καθαρού άνθρακα» με βαθμό απόδοσης 47%. Συντηρητική εκτίμηση για τέτοιες μονάδες εξασφαλίζει επενδύσεις 5-7 δισεκ.Ευρώ.

Κυβέρνηση και Αντιπολίτευση, αντί να ερίζουν για το πώς θα επιστρέψει η ανάπτυξη, θα ήταν φρόνιμο να συμφωνήσουν στην άμεση κατασκευή νέων μονάδων στερεών καυσίμων με στόχο τη λειτουργία τους στην επόμενη 5ετία, όταν η χώρα θα ανακάμπτει. Τέτοια απόφαση θα συμβάλει θετικά ως μοχλός ανάπτυξης με ώθηση της απασχόλησης και ουσιαστική απάντηση στην υπέρβαση της κρίσης.

Ο δημόσιος τομέας της χώρας αναλώνεται στα εσωτερικά του προβλήματα. Ικανά στελέχη της Διοίκησης απομονώνονται και αποσύρονται, άλλες φορές οικειοθελώς βλέποντας την κατάντια του συστήματος, πολύ συχνά όμως παραγκωνίζονται από θρασείς, ημιμαθείς, διαπλεκόμενους και ιδιοτελείς, που δε διστάζουν να κάνουν τις υπερβάσεις τους σκανδαλωδώς προκαλώντας ζημιές κάθε μορφής στο κοινωνικό σύνολο.

Τα συνδικάτα, οι συνδικαλιστικοί φορείς περιχαρακώνονται γύρω από προνόμια. Είτε είναι εργαζόμενοι στα ΜΜΜ, στη ΔΕΗ και αλλού, είτε είναι γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί ή και βουλευτές ακόμα, όπως τουλάχιστον εκφράζονται από τις ηγεσίες τους, φαίνονται να νοιάζονται μόνο για τα συμφέροντά τους με περισσή ιδιοτέλεια και να «μη δίνουν δεκάρα» για το γενικό συμφέρον της κοινωνίας.

Τα πολιτικά κόμματα περιστρέφονται γύρω από τη δική τους καθημερινότητα, συμπεριφέρονται με μικροπολιτικά κριτήρια, δεν αφουγκράζονται την κοινωνία, δεν επιζητούν εμπράκτως την επίλυση των προβλημάτων. Αρκούνται στο να γίνονται απλώς διαχειριστές του συστήματος. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος η εκτίμηση σήμερα είναι ότι αντιλαμβάνονται το Κράτος ως λάφυρο. Δεν είναι τυχαία, λοιπόν, και δυσεξήγητη η αμφισβήτηση και η αντίδραση κατά του πολιτικού συστήματος.

Ενδοκυβερνητικά και ενδοπαραταξιακά στο κυβερνητικό στρατόπεδο, για λόγους αποφυγής της πολιτικής ευθύνης και του πολιτικού κόστους, κάποιοι βουλευτές εμφανίζονται να αντιπολιτεύονται την ίδια την Κυβέρνηση, που υποστηρίζουν. Ο Πρωθυπουργός φαίνεται απομονωμένος να προσπαθεί με όλες του τις δυνάμεις να αντιστρέψει την αρνητική για τη χώρα κατάσταση. Ωστόσο, στην πρόσφατη (11.03.11) έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες κατάφερε και έλαβε επιμήκυνση του δανείου, μείωση του επιτοκίου και επαναγορά ομολόγων στην πρωτογενή αγορά, εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο. Είναι σαφές ότι, όποιος προσπαθεί, πετυχαίνει. Αρκεί όμως ένας Πρωθυπουργός και λίγοι Υπουργοί, χωρίς την κοινωνία να συνειδητοποιεί την κατάσταση, χωρίς να «βάζει πλάτη» και χωρίς η ίδια να προσπαθεί να αλλάξει, για να αλλάξει και η χώρα;

Η Αξιωματική Αντιπολίτευση, εξάλλου, φαίνεται να αγνοεί το θεσμικό της ρόλο, αδυνατεί να πολιτεύεται σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος, δηλαδή να δρα δημιουργικά και με προτάσεις να συνεισφέρει στο κοινωνικό καλό. Αποσιωπά τεχνηέντως τη δική της ευθύνη, αποκρύπτει τις δικές της παραλείψεις και ατολμίες, τα λάθη της δικής της κυβερνητικής περιόδου.

Αλλά και η Αριστερά ζει αλλού, σε άλλους κόσμους «ιδεατούς», όπου οι ιδεοληψίες αρκούν (!) για να γεμίσουν το στομάχι. Ενθαρρύνει το «κίνημα δεν πληρώνω», καταγγέλλει τους πάντες ή συνιστά «ανυπακοή». Και έτσι, νομίζει πως κάνει το καθήκον της, λύνει το πρόβλημα. Επιμένει, ακόμη, ότι το πρόβλημα είναι της «πλουτοκρατίας». Αυτή πρέπει να πληρώσει. Απαλλοτρίωση λοιπόν με γνώμονα το «δίκιο του εργάτη», το «δίκιο του συνδικαλιστή», το «δίκιο του δημοσίου υπαλλήλου»… Για την Αριστερά το Κράτος παραμένει εύρωστο, δεν έχει χρεοκωπήσει. Αλλά, και αν υποθέσουμε ότι αντιμετωπίζει προβλήματα, θα μας τα λύσουν οι ξένοι, η Ε.Ε., οι Η.Π.Α. κ.α. που βρίζουμε με αριστερή ομοψυχία. Μας χρωστάνε! Πρόκειται για μια πέρα για πέρα ανεύθυνη πολιτική, που δυστυχώς δεν συμβάλλει και δεν οδηγεί πουθενά. Δεν προσδίδει όραμα σε μια ώρα, που ο καπιταλισμός αμφισβητείται, όσο ποτέ, και όλοι επιζητούν ένα καλύτερο μέλλον βασιζόμενοι σε μια ρεαλιστική, δημιουργική, αριστερή προσέγγιση.

Ενθαρρύνεται έτσι μερίδα συμπολιτών μας να μάχεται και να επαναστατεί ορθώνοντας ανάστημα απέναντι στον αντι-καπνιστικό νόμο, στα Ταμεία της Εφορίας, στα Διόδια, στη δημιουργία ΧΥΤΑ, είναι «αλληλέγγυα» με τους μετανάστες κτλ., με αποτέλεσμα να προκαλείται σύγχυση στην ελληνική κοινωνία και να καταλύεται η νομιμότητα.

Η σημερινή Κυβέρνηση καταβάλλει επίπονες προσπάθειες να περισώσει την αξιοπιστία της χώρας και να πείσει τους διεθνείς Εταίρους μας προσβλέποντας στη δανειακή στήριξή τους και όχι μόνο, ώστε να υπάρξουν οι αναγκαίες προϋποθέσεις και να ανακάμψει η χώρα. Αυτές οι προσπάθειες του ελληνικού λαού αναγνωρίζονται πλέον. Είναι βαρύ το φορτίο, που ανέλαβε να φέρει η Κυβέρνηση, αναμφίβολα.

Απαιτούνται ευρύτερες συναινέσεις, για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το ελληνικό ζήτημα. Γιατί τώρα πλέον έχουμε μια τελευταία ευκαιρία, για να προχωρήσουμε τις μεταρρυθμίσεις, χωρίς παλινωδίες, χωρίς γκρίνιες, αλλά με πολλή δουλειά. Δεν αρκούν οι καλές προθέσεις. Aυτά, που δε χρειαζόμαστε σήμερα είναι έλλειμμα ή κακό συντονισμό, έλλειψη δημιουργικής φαντασίας και φόβο. Εξαιτίας του νέου δανεισμού μας το τελευταίο έτος το χρέος μας αυξήθηκε κατά 40 δισεκ. € και αγγίζει πλέον το 150% του ΑΕΠ, δηλαδή τα 345 δισεκ. €. Και ο πολιτικός κόσμος της χώρας ακόμα ερίζει αν πρέπει ή δεν πρέπει να εκποιηθεί ή να αξιοποιηθεί δημόσια περιουσία. Φυσικά και πρέπει να προχωρήσουμε το ταχύτερο στην ρευστοποίηση για επαναγορά μέρους του χρέους μας, πράγμα που θα σφυρηλατήσει την αξιοπιστία μας και την πίστη ότι θα τα καταφέρουμε.

Η νέα γενιά αποσβολωμένη παρακολουθεί. Παραγκωνισμένη και σχεδόν ανήμπορη να αντιδράσει, οδηγείται στην καταγγελία και την ισοπέδωση.

Ανάπτυξη πουθενά. Μια ολόκληρη γενιά επιστημόνων ετοιμάζεται να φύγει στο εξωτερικό για να μπορέσει να επιβιώσει…

Η γενιά του Πολυτεχνείου, που επεδίωξε «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία» δεν μπορεί πια να αντιδράσει.

Γύρω μας συντελούνται γεω-στρατηγικές ανακατατάξεις, λαοί βομβαρδίζονται, σφαγιάζονται και εμείς στο μικρόκοσμό μας!

Με ποιους όμως θα επιτελέσουμε τον εκσυγχρονισμό του κράτους και της κοινωνίας;

Ποιοι θα εργαστούν για την ανασυγκρότηση, όταν ετοιμαζόμαστε να χαρίσουμε και πάλι ολόκληρες γενιές στη Γερμανία, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία;

Και πώς θα προοδεύσει η κοινωνία μας, πώς θα δημιουργήσουμε πλούτο χωρίς τα «μυαλά» της νέας, καταρτισμένης, μορφωμένης και εκπαιδευμένης γενιάς;

Μα τι κοινωνία οραματιζόμαστε πια; Αν υποθέσουμε ότι έχουμε όραμα…

Οφείλουμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας τώρα, να οραματιστούμε και να εργαστούμε όλοι μαζί και σκληρά για το αύριο. Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια ολιγωρίας!

Ας σοβαρευτούμε και ας βγούμε από το λήθαργο και τον μικρόκοσμό μας!